Skrzyżowanie Marszałkowskiej i Alej Jerozolimskich po roku 1935. Na willi widoczna reklama Komunalnej Kasy Oszczędności.

Willa Marconiego powstała równolegle z budową Dworca Warszawsko-Wiedeńskiego.

Zasadniczy człon od Alej Jerozolimskich powstał jeszcze do 1843 roku a skrzydło od Marszałkowskiej dobudowano w latach 60-tych XIX wieku. Według znawców tematu autor wzorował się na renesansowych rezydencjach podmiejskich, nawiązując też luźno do willi rzymskich z wewnętrznym dziedzińcem.

Budynek miał stanowić niejako architektoniczną całość z powstałym po drugiej stronie Alej Jerozolimskich dworcem, wzorowanym w dużej mierze na florenckim renesansowym Pałacu Pittich (według niektórych nawiązujący do kształtu dwóch parowozów połączonych tendrem).

Widok budynku na fotoplanie z 1945 roku oraz plan współczesny.

Dłuższe skrzydło od strony Alej składało się z budynku głównego oraz dwóch kwadratowych pawilonów powiązanych z nim łącznikami z arkadowymi loggiami oraz niszami z rzeźbami. Elewację dodatkowo zdobiły popiersia i medaliony, niektóre autorstwa Bertela Thorvaldsena (autora pomników Kopernika oraz księcia Józefa Poniatowskiego).

Od strony Marszałkowskiej dobudowano budynek zbliżony w formie do budynku głównego od strony Alej.

Zbudowana praktycznie na południowych krańcach miasta willa w końcu XIX wieku znajdowała się już niemalże w jego centrum i znacznie zmieniła swe przeznaczenie. Parter zajęły sklepy, a na górnych piętrach mieszkania do wynajęcia oraz niewielki hotelik Czeski. Ponoć mieszkał w nim na krótko po powrocie z Ameryki Henryk Sienkiewicz i tu ponoć napisał powieść „Ogniem i Mieczem”.

Skrzyżowanie Marszałkowskiej i Alej Jerozolimskich przed 1935 rokiem. Po prawej narożnik willi Marconiego z reklamą browaru Haberbusch i Schiele

W latach międzywojennych funkcjonował tu dość pośledniej kategorii hotel „Liliana”, którego zarówno nazwa jak i umeblowanie nie wzbudzały zaufania. Sam dom nazywano „domem Bursiaka” od działającej w narożniku Marszałkowskiej znanej kwiaciarni Feliksa Bursiaka. Dom udekorowany był neonami, które zmieniały się jak w kalejdoskopie. W budynku też oprócz filii znanej kawiarni Lardellego znajdowało się nowoczesne biuro Polskich Linii Lotniczych ”Lot”.

Budynek poważnie uszkodzony w 1939 roku szybko wyremontowano. Ponownie został wypalony w 1944 roku ale po wojnie szybko powróciły do niego sklepy.

Ostatecznie rozebrano go dopiero w 1954 roku, w ramach poszerzania Marszałkowskiej.

*Mirek*

Willa Marconi przed rokiem 1935 i październik 1939.