Oranżeria została wzniesiona w zachodniej części Ogrodu Saskiego, niedaleko ulicy Królewskiej, w roku 1894, obok Pawilonu Instytutu Wód Mineralnych. Miały w niej zimować egzotyczne rośliny cytrusowe, w lecie ustawiane w alejkach Ogrodu.

W roku 1912 cytrusy zostały zastąpione palmami i oranżeria przekształciła się w palmiarnię. Nadano również nową formę wnętrzu: pojawiły się wodne kaskady, kamienne figury, piętrzące się skały.

W zimie, gdy śnieg po pachy, można było przenieść w cieplejsze klimaty, nie opuszczając Ogrodu Saskiego.

Pozwolę sobie przypomnieć, że do roku 1935 ulica Marszałkowska kończyła się skrzyżowaniem z ulicą Królewską. Dalej był Ogród Saski. Pod koniec XIX wieku planowano przedłużenie ulicy Marszałkowskiej przez teren Ogrodu do placu Bankowego ale zaprotestowali mieszkańcy Warszawy, broniąc saskiego założenia, a protestujących poparł prezydent Sokrates Starynkiewicz.

Dopiero w 1935 roku udało się przedłużyć Marszałkowską do placu Za Żelazną Bramą i w ten sposób część Ogrodu wraz z zabudowaniami została odcięta od reszty zielonego założenia.

Do 1935 roku przed pawilonem palmiarni znajdował się piękny, zadbany klomb. Od 1935 przed samym budyneczkiem biegła jezdnia ulicy Marszałkowskiej. Marszałkowska na tym odcinku była znacznie, ale to bardzo znacznie węższa niż dzisiaj, ruch był zdecydowanie mniejszy niż obecnie, zatem ten podział Ogrodu nie stanowił wielkiego problemu.

Przyszła II Wojna Światowa i niemiecki okupant Warszawian o zdanie nie pytał. Na planie Warszawy wydanym w roku 1941 ulica Marszałkowska już łączy się z placem Bankowym. Niemcy wykorzystali fakt zniszczenia części zabudowy, głównie oficyn Pałacu Zamoyskich (Błękitnego) przy ulicy Senatorskiej i bez wahania doprowadzili Marszałkowską do placu Bankowego przez teren Ogrodu Saskiego.

Pawilon palmiarni uległ zniszczeniu w czasie Powstania Warszawskiego a to, co ocalało, rozebrano po wojnie.

Dzięki pocztówkom oraz zdjęciom Mieczysława Bilażewskiego możemy zobaczyć, jak palmiarnia wyglądała w czasach świetności oraz zajrzeć do jej wnętrza.

Koloryzacja zdjęć współczesna. Oryginały znajdują się w zbiorach Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Serdecznie zapraszam.

Jeśli ktoś chciałby się odwdzięczyć ze trud, jaki wkładamy w przygotowanie materiałów a nie może lub nie chce brać udziału w spacerach, może postawić nam kawę: https://buycoffee.to/arktour

Biuro Przewodnickie Arktour

‼️Terminy i tematy wydarzeń przez nas organizowanych znajdziecie Państwo również na stronie: http://www.zwiedzajznami.com.pl

‼️ Można też zapisać się na listę mailingową i otrzymywać, raz lub dwa w miesiącu, wiadomość o nadchodzących wydarzeniach: www.zwiedzajznami.com.pl/newsletter