30 lipca 1844 roku oficjalnie ustanowiona została ordynacja opinogórska hrabiów Krasińskich i, jednocześnie, powołano Bibliotekę Ordynacji Krasińskich. Jako jej siedzibę wybrano dawny pałac Czapskich/Krasińskich przy Krakowskim Przedmieściu.
Z gromadzonych od XVI wieku rodzinnych zbiorów w połowie wieku XIX stworzono instytucję, będącą jedną z najważniejszych instytucji kulturalnych, znajdującego się pod zaborami, kraju.
Charakteru publicznego biblioteka nabrała w 1860, gdy przejęła zbiory Konstantego Świdzińskiego, liczące 21 912 dzieł w 25 317 tomach, 1031 rękopisów, 12 492 rycin, 3000 monet i 246 eksponatów archeologicznych.
Dla porównania, Ossolineum posiadało wówczas 19 511 dzieł, 708 rękopisów, 1445 rycin i 133 mapy.
Warunkiem, jaki Świdziński postawił w swoim testamencie było umożliwienie powszechnego dostępu do jego zbiorów w Warszawie.
Pierwszy spadkobierca tego warunku nie spełnił i, w drodze skomplikowanych procedur sądowych, zbiory trafiły do biblioteki Krasińskich.
Przed II wojną światową zbiory biblioteczne liczyły około 250 tysięcy jednostek.
Neoklasycystyczną budowlę biblioteczną przy ul. Okólnik 9 w Warszawie wzniesiono z inicjatywy i nakładem Edwarda Krasińskiego.
Gmach zaprojektował Juliusz Nagórski, budową kierował Henryk Gay, a wykonawcą była polska firma „Franciszek Martens i Adolf Daab”.
Przenosiny z pałacu Czapskich do nowej siedziby trwały 20 lat.
Podczas okupacji biblioteka przy ulicy Okólnik została włączona do utworzonej przez Niemców Staatsbibliothek Warschau, a jej siedziba służyła okupantom jako miejsce przechowywania najcenniejszych zbiorów bibliotecznych stolicy.
Po upadku Powstania Warszawskiego, w październiku 1944, roku złożone w nim bezcenne skarby piśmiennictwa i dzieła sztuki zostały spalone.
Ocalała część zbiorów BOK, głównie stare druki obce i polskie druki nowsze, trafiły po wojnie do Biblioteki Narodowej.
Zainteresowanych szczegółową historią Biblioteki Ordynacji Krasińskich odsyłam do poniższego linku:
http://www.bn.org.pl/download/document/1236004197.pdf
Zdjęcia archiwalne pochodzą ze zbiorów Biblioteki Narodowej. Domena publiczna. Dostępne na stronie http://www.polona.pl
* Arek *