Chociaż historycy sprzeczają się w jakich latach powstawały kolejne odcinki murów obronnych wokół Starej Warszawy, to pewne jest, że jako pierwsze wzniesiono murowane bramy do miasta – Nowomiejską i Krakowską.
Brama Nowomiejska, jak sam nazwa wskazuje, otwierała swe podwoje od strony Nowej Warszawy, a około roku 1548 wzniesiono przed nią Barbakan, zrekonstruowany po wojnie. Bramą Nowomiejską można było wyjechać na trakt prowadzący do Zakroczymia i Płocka
Zaraz za bramą trakt rozwidlał się.
Droga, wiodąca na wprost, z czasem przekształciła się w ulicę Senatorską i prowadziła w kierunku pola elekcyjnego na Woli.
Skręcając w lewo, szlakiem, który z czasem zamienił się w ulice Kozią i Krakowskie Przedmieście można było dotrzeć do Czerska i Krakowa.
Warto wspomnieć, że brama nazywano różnie – początkowo Bramą Dworzan, gdyż najpewniej dworzanie mieli jej bronić w razie zagrożenia, Krakowską lub Czerską, do miast do których można było dotrzeć traktem z niej prowadzącym.

Brama Krakowska (w głębi) na początku XVIII wieku na obrazie Johanna Samuela Mocka. Po prawej stronie bramy triumfalnej widoczny kościół pod wezwaniem Świętej Anny. Obraz przedstawia „Wjazd Augusta III do Warszawy” (rok 1734). Skan: Agnieszka and Robert Sypkowie (2009). Zamki i warownie ziemi mazowieckiej.
W roku 1454 wzniesiono obok murów kościół i klasztor Bernardynów – obecny kościół pod wezwaniem Świętej Anny – i brama uzyskała również miano Bramy Bernardyńskiej.
Plac pomiędzy kościołem a wjazdem do miasta z tych samych powodów nazywano Bernardyńskim, Czerskim lub Krakowskim Przedmieściem.
Nazwa Krakowskie Przedmieście przeniosła się później również na ulicę, w którą przekształcił się trakt do Krakowa.
Gdy w pierwszej połowie XIV wieku Starą Warszawę otoczono drugim pierścieniem murów, przed bramą wzniesiono gotycki most.
Z czasem murowane umocnienia przestały mieć znaczenie, fosę zasypano, a obronne mury wkomponowano w nowopowstające kamienice.
Brama przebudowano w wieku XVII w stylu gotyckim i zmieniła się w kamienicę. Niemniej cały czas tylko tą drogą można było wjechać do Starej Warszawy.
Gdy w kwietniu 1791 roku Starą i Nową Warszawę oraz otaczające jurydyki scalono w jeden organizm, bramy miejskie stały się utrudnieniem dla wzrastającego ruchu.
Nastąpił jednak czas wojen i nikt nie myślał o przebudowie miasta. Zajęto się tym dopiero w roku 1818. Wtedy to oczyszczono z zabudowań teren przed Zamkiem Królewskim, tworząc Plac Zygmuntowski (obecny Plac Zamkowy).
Rozebrano też Bramę Krakowską.

Plac Zamkowy na początku XX wieku. Pod brukiem znajdują się zapomniane fragmenty mostu gotyckiego, prowadzącego do Bramy Krakowskiej.
Wydawało się, że jedyną pamiątką po tym obiekcie będą grafiki i ślad na bruku, jakim oznaczono po wojnie na Placu Zamkowym przebieg murów miejskich.
Tymczasem w roku 1977 władze zdecydowały się na gruntowny remont Placu Zamkowego. Prace budowalne poprzedzono gruntownymi badaniami archeologicznymi.
Zespół, kierowany przez Aleksandrę Świechowską dokonał niespodziewanego odkrycia. Pod brukiem odnaleziono pozostałości gotyckiego mostu, prowadzącego do Bramy Krakowskiej.
Zdecydowano, że odnalezione fragmenty zostaną zrekonstruowane.
Aleksandrę Świechowską upamiętniono tablicą na odsłoniętej ścianie mostu, a cegły mostu nad dawną fosą służą jako miejsce, na którym w słoneczne dni mogą przysiąść zmęczeni turyści.
*Arek*
www.arktour.pl
Witam, czy mogę prosić o źródła ikonograficzne? Zwłaszcza te czarno-białe przedstawiające 2. poł XVIII wieku i przełom XVIII i XIX wieku.
PolubieniePolubienie
Zdjęcia są dostępne na stronie http://www.fotopolska.eu
PolubieniePolubienie
Most Bramy Krakowskiej jest wzorowany na mostach średniowiecznych w Grudziądzu z XIII w. i obok tych mostów jest to zapewne najstarszy zachowany murowany most w Polsce. Porównanie z Grudziądzem nie jest przypadkowe. Już w latach 30 XX w. prof. Oskar Sosnowski z Politechniki Warszawskiej przyjął tezę, że plan Starej Warszawy jest odwzorowaniem planu średniowiecznego Grudziądza. Grudziądz, z udokumentowanym przywilejem lokacyjnym z XIII w. umacnia pozycję Warszawy w gronie miast z XIII w. , dla której taki dokument się nie zachował. Mosty w Grudziądzu i w Warszawie posiadają unikalna i niepowtarzalną w Polsce konstrukcję. Więcej można przeczytać, szukając np. Mosty średniowieczne w Grudziądzu lub w „Spotkaniach z Zabytkami, z lutego 2000 r., artykuł Plany Grudziądza i Warszawy.
Natomiast szczegółowo o rozplanowaniu tych miast w artykule prof. Oskara Sosnowskiego o rozplanowaniu Starej Warszawy.
PolubieniePolubienie